မြန်မာ့ ရွေးကောက်ပွဲကို အနောက်နိုင်ငံတွေက ဘယ်လို သဘောထားသလဲ။
သတင်းနှင့် မီဒီယာ ကွန်ရက်။
၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၂၈ ရက်။
ယနေ့ ကျင်းပခဲ့သော မြန်မာ့ ရွေးကောက်ပွဲကို အနောက်နိုင်ငံများက လွတ်လပ်ပြီး တရားမျှတသည့် ရွေးကောက်ပွဲ မဖြစ်နိုင်ဟု သုံးသပ်ကြပြီး ရွေးကောက်ပွဲ စောင့်ကြည့်သူများကိုပင် စေလွှတ်ခြင်းမရှိခဲ့ပေ။
နိုင်ငံတကာ အနေဖြင့် အမေရိကန်၊ ယူကေ၊ အီးယူ၊ တို့အပြင် အာဆီယံတို့ကပါ ၎င်းတို့၏ သဘောထားများကို တရားဝင် ထုတ်ပြန်ခဲ့ကြသည်။
အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးဌာနသည် ဤရွေးကောက်ပွဲကို “လုံးဝ တရားမဝင်” ဟု သတ်မှတ်ထားသည်။
နိုင်ငံရေးပါတီများကို ဖျက်သိမ်းထားပြီး အတိုက်အခံများကို ဖမ်းဆီးထားသည့် အခြေအနေတွင် ကျင်းပသည့် ရွေးကောက်ပွဲသည် ပြည်သူ့ဆန္ဒကို ဖော်ဆောင်နိုင်မည်မဟုတ်ကြောင်း ဆိုသည်။
နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ဝါရှင်တန်ဒီစီတွင် ပြုလုပ်သော ပုံမှန်သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲ (Press Briefing)များနှင့် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန၏ တရားဝင် ဝက်ဘ်ဆိုက်တွင် အမေရိကန် ပြည်ထောင်စု၏ သဘောထားကို ထုတ်ပြန်ထားသည်။
“စစ်မှန်တဲ့ ဒီမိုကရေစီဖြစ်စဉ် မဟုတ်ဘဲ အတင်းအကျပ် ကျင်းပတဲ့ ဒီရွေးကောက်ပွဲရလဒ်ကို ကျွန်ုပ်တို့ အသိအမှတ်ပြုမှာ မဟုတ်ဘူး” ဟု ပြောကြားထားသည်။
ဤရွေးကောက်ပွဲသည် “အတုအယောင်” (Sham Election) သာဖြစ်ပြီး၊ ရွေးကောက်ပွဲကို အကြောင်းပြ၍ အာဏာတည်မြဲအောင် ကြိုးပမ်းခြင်းကို လက်မခံဘဲ နောက်ထပ် စီးပွားရေး ပိတ်ဆို့မှုများ လုပ်ဆောင်မည်ဟု သတိပေးထားသည်။
ဥရောပနိုင်ငံများကလည်း အမေရိကန်နှင့် အလားတူ သဘောထားမျိုး ရှိကြသည်။
ယူကေနိုင်ငံက မြန်မာ့ဒီမိုကရေစီရေးကို ပြန်လှည့်သွားစေသည့် လုပ်ရပ်အဖြစ် ဝေဖန်ပြီး၊ အားလုံးပါဝင်နိုင်မှု မရှိသည့်အတွက် ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်ကို အသိအမှတ်ပြုမည်မဟုတ်ကြောင်း ထုတ်ပြန်ထားသည်။
ဥရောပသမဂ္ဂ နိုင်ငံခြားရေးနဲ့ လုံခြုံရေးမူဝါဒဆိုင်ရာ အဆင့်မြင့်ကိုယ်စားလှယ် ဂျိုးဇက် ဘိုရဲလ် Josep Borrell က ဘယ်လ်ဂျီယံနိုင်ငံ၊ ဘရပ်ဆဲလ်မြို့မှာရှိတဲ့ EU ဌာနချုပ် ကနေ ထုတ်ပြန်တဲ့ ကြေညာချက်နဲ့ သူ့ရဲ့ X (Twitter) လူမှုကွန်ရက်စာမျက်နှာမှာ EU ရဲ့ သဘောထားကို ဖော်ထုတ်ထားသည်။
“ဒါဟာ (ဒီရွေးကောက်ပွဲဟာ) မြန်မာ့နိုင်ငံရေး ပြဿနာကို ဖြေရှင်းမယ့်အစား ပိုမိုနက်ရှိုင်းသွားစေမယ့် လမ်းကြောင်းဖြစ်တယ်” ဟု ဝေဖန်ခဲ့သည်။
ကုလသမဂ္ဂကမူ မြန်မာနိုင်ငံတွင် လွတ်လပ်ပြီး တရားမျှတသော ရွေးကောက်ပွဲ ပြုလုပ်နိုင်သည့် အခြေအနေမရှိကြောင်း ပြောသည်။ ရွေးကောက်ပွဲတစ်ခုသည် ခြိမ်းခြောက်မှုနှင့် အကြောက်တရားကင်းသော ပတ်ဝန်းကျင်တွင် ကျင်းပရမည်ဖြစ်သော်လည်း မြန်မာနိုင်ငံတွင် ထိုအခြေအနေမရှိဟု ဆိုသည်။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် အပါအဝင် နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားအားလုံးကို မလွှတ်ပေးဘဲ ကျင်းပသည့် ရွေးကောက်ပွဲသည် ကုလသမဂ္ဂ၏ စံနှုန်းများနှင့် မကိုက်ညီကြောင်း ပြောဆိုထားသည်။
ကုလသမဂ္ဂ၏ သဘောထားကို ကုလသမဂ္ဂ အတွင်းရေးမှူးချုပ်၏ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ Stephane Dujarric သို့မဟုတ် မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ အထူးကိုယ်စားလှယ်က နယူးယောက်မြို့ရှိ ကုလသမဂ္ဂ ဌာနချုပ် (UN Headquarters) မှ သတင်းထောက်တွေကို ပြောကြားခဲ့သည်။ ထို့အပြင် ကုလသမဂ္ဂ၏ ရပ်တည်ချက်မှာ အတွင်းရေးမှူးချုပ်၏ တရားဝင် ထုတ်ပြန်ချက် (Official Statement) တွင်လည်း ပါရှိသည်။
“မြန်မာပြည်သူတွေရဲ့ အခြေခံရပိုင်ခွင့်တွေနဲ့ လွတ်လပ်စွာ ဆန္ဒထုတ်ဖော်ခွင့်တွေကို မကာကွယ်နိုင်တဲ့ ဘယ်ရွေးကောက်ပွဲမဆို ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် အဖြေမဟုတ်ဘူး” ဟု ထုတ်ပြန်ထားသည်။
အနောက်နိုင်ငံများ၏ သဘောထားများမှာ ပြတ်ပြတ်သားသား ဖြစ်သော်လည်း အာဆီယံအဖွဲ့အတွင်းတွင်မူ သဘောထား ကွဲလွဲမှုများ ရှိနေခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း အာဆီယံ တစ်ခုလုံး၏ သဘောထားကို မကြာခင်ကကျင်းပသော အာဆီယံ ထိပ်သီးညီလာခံတွင် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။
အာဆီယံ အလှည့်ကျဥက္ကဋ္ဌ (မလေးရှားနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန)က မလေးရှားနိုင်ငံ၊ ကွာလာလမ်ပူမြို့ မှာ ကျင်းပတဲ့ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာ အာဆီယံ တစ်ခု လုံး၏ ရပ်တည်ချက်ကို ထုတ်ပြန်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။ ပြောကြားခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။
“အာဆီယံအနေနဲ့ မြန်မာ့အရေးမှာ ဘုံသဘောတူညီချက် ၅ ချက်အတိုင်း ဆက်လက်ရပ်တည်မှာဖြစ်ပြီး၊ အားလုံးပါဝင်တဲ့ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုမရှိဘဲ ကျင်းပတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲအပေါ် စိုးရိမ်မိတယ်” ဟု ပြောဆိုခဲ့သည်။
အာဆီယံ အနေဖြင့် မြန်မာ့ ရွေးကောက်ပွဲကို စောင့်ကြည့်သူ လွှတ်မည်မဟုတ်ကြောင်းလည်း ပြောဆိုခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း အဖွဲ့ဝင် နိုင်ငံများက စေလွှတ်ခြင်းကိုတော့ အာဆီယံက ပိတ်ပင်ထားမှာ မဟုတ်ကြောင်း ပြောခဲ့သည်။
